The art of Azerbaijani carpet-making, which has developed over the centuries and enriched by the experience of the best carpet masters, is divided into eight carpet-making schools: Quba, Shirvan, Baku, Ganja, Kazakh, Karabakh, Nakhchivan and Tabriz.1.      Guba carpets  have geometric patterns consisting of stylized floral, sometimes animal motifs. Medallion pattern style is also common in the carpets of this school. The Kuba school of carpet weaving includes more than thirty different motifs and color compositions. 2.      Baku carpets stand out  with their softer structure, intensity of colors , originality of artistic elements and fineness of patterns. Carpet  ornaments are dominated by geometric shapes and curvilinear floral elements. Carpets belonging to the Baku group usually use dark blue , rarely red and yellow colors.  3.     Shirvan carpets are known for their rich and complex pattern combinations since the Middle Ages . One of the most important characteristics of Shirvan carpets is their large size, high density and in some cases they are woven in "dest xali" format. 4.      Gence carpets are distinguished by their sparsely knotted, thick pile and geometric patterned structure. These carpets are mostly dominated by navy blue, garnet red and purple colors. 5.      Kazakh carpet-weaving school includes the western regions of Azerbaijan, Borchali in Georgia and the Goycha region, where Azerbaijanis lived in Armenia until 1988. The carpets of this school use a small number of colors to create a harmonious color palette. 6.      Karabakh school of carpet weaving  covers both mountainous and plain areas of the region. Karabakh carpets are famous for their artistic structure, technological features and color scheme. The color palette used in Karabakh carpets is very rich and contains the most subtle shades reflecting the nature of the region. 7.      Tabriz carpet-making school is one of the oldest and most famous carpet-making schools in Azerbaijan. The knotted and unknotted carpets of this school are distinguished by artistic design, color harmony and various motifs. The famous “Sheikh Sefi” carpet woven in Tabriz is now preserved as a valuable museum piece in London.It should be noted that carpet weaving schools can be grouped in different numbers by art historians. Art historian and carpet artist Latif Kerimov was the first to research and classify Azerbaijani carpets. 

Examples of decorative and applied arts, including art products of practical importance in society and everyday life (tapestry, ceramics, embroidery, embroidery, weaving, weaving, jewelry), as well as objects made by casting, woodworking, forging, metalworking, engraving, carving, carving, burning, making motifs on walls, ornamentation, have appeared in Azerbaijan since time immemorial. Carpet weaving, which is included in these branches of art, should be especially mentioned. The writings of ancient Greek philosophers and archaeological excavations show that the peoples living in the territory of Azerbaijan were interested in carpet-weaving since ancient times. Because all the materials needed for practicing this art (sheep breeding to obtain wool, natural dyes obtained from various plant species) were available here. One of the unique characteristics of our people is the art of carpet weaving. Carpets are made of ropes made of wool, cotton, silk and other materials; the more twisted the rope, the stronger it is. Initially, our people wove carpets to meet their daily needs, but over time this simple occupation was elevated to a high art level.   Azerbaijan is famous for its carpet art among the countries of the Near East and Central Asia. Azerbaijan, including South Azerbaijan, which was once separated from us, has produced such valuable carpets for centuries that today they are preserved and exhibited in the most famous museums of the world. The small-sized suede carpet “The Battle of the Dragon and Simurg” woven in Karabakh in the XVth century, now preserved in the Pergamon Art Museum in Berlin, and the carpet “Sheikh Sefi” woven in Ardabil in the XVI century, now on display in the Victoria and Albert Museum in London, are among the rarest examples of world art. Two works kept under glass in European museums are always preserved under special conditions. One of them is Leonardo da Vinci’s “Mona Lisa” or “Cokonda” in the Louvre Museum, and the other is Azerbaijan’s largest (56 m2) “Sheikh Sefi” carpet of that period, with its unique composition, motifs and harmonious colors. History of Carpet Making:   The history of carpet weaving in Azerbaijan dates back to ancient times. The discovery of remains from the 4th-3rd millennium BC in archaeological excavations proves that carpet weaving was widely spread as a branch of art. The discovery of traces of mats from the 4th millennium BC reveals that mats, which show the weaving technique of kilims, the ancestor of pile-free carpets, were used as flooring at that time.    Research shows that Azerbaijan has a carpet weaving school in the Caucasus. Worldwide, 90% of the patterns known as Caucasian…

Xalçaçılıq məktəblərimiz   Minilliklər boyu inkişaf edən, ən yaxşı xalça ustalarının təcrübələri ilə daha da zənginləşən Azərbaycan xalça sənəti səkkiz xalça məktəbinə bölünür: Quba, Şirvan, Bakı, Gəncə, Qazax, Qarabağ, Naxçıvan, Təbriz. 1. Quba xalçalarının bəzəyini həndəsi naxışlardan ibarət ornamentlərin stilizə edilmiş nəbati, bəzən isə heyvan motivləri təşkil edir. Bu məktəbin xalçalarında medalyonlu çeşni üslubu da geniş yayılıb. Quba xalçaçılıq məktəbi özündə otuzdan artıq müxtəlif ornament və koloritlərin kompozisiya həllini əks etdirir 2. Bakı xalçaları daha yumşaq olması, rənglərinin intensivliyi, bədii elementlərinin orijinallığı və naxışlarının incəliyi ilə seçilir. Xalçaların bəzəklərində həndəsi formalı göllər, əyri xətli nəbati elementlər üstünlük təşkil edir. Bakı qrupuna aid xalçaların rəng koloritində ara sahə yerliyi üçün, əsasən tünd göy, nadir hallarda isə qırmızı və sarı rənglərdən istifadə edilir.  3. Şirvan xalçalarının zəngin və mürəkkəb naxışlı kompozisiyaları orta əsrlərdən məşhurdur. . Şirvan xalçalarının əsas xüsusiyyətlərindən biri onların geniş ölçülü, yüksək sıxlığa malik olması və bəzi hallarda "dəst-xəli" formasında toxunmasıdır. 4. Gəncə xalçaları seyrək ilməli, qalın tüklü, həndəsi ornamentli, orta ölçüsü isə seçilir.    Bu xalçaların toxunuşunda əsasən sürməyi göy, lalə və zoğalı qırmızı rənglər üstünlük təşkil edir. 5. Qazax xalçaçılıq məktəbinə Azərbaycanın qərb rayonları, Gürcüstanda soydaşlarımızın yaşadığı Borçalı və 1988-ci ilə qədər azərbaycanlıların tarixi yaşayış məskəni olan indki Ermənistan ərazisindəki Göyçə mahalı daxildir. Bu məktəbin xalçalarında az rənglərlə ahəngdar kolorit yaradılır. 6. Qarabağ xalça məktəbi bu bölgənin həm dağlıq, həm də aran zonasını əhatə edir. Qarabağ xalçaları bədii quruluşu, texnoloji xüsusiyyətləri, rəng həlli baxımından məşhurdur. Çeşnili xalça kompozisiyaları Qarabağ xalçaçılıq məktəbinin klassik nümunələrindəndir. Qarabağda evlərin interyerlərinə uyğunlaşdırılmış 5 xalçadan ibarət dəst xalı-gəbələr geniş yayılıb. Qarabağ xalçalarının rəng palitrası olduqca zəngindir. Bu palitra Qarabağ təbiətinin bütün rənglərinin ən zərif çalarlarını özündə əks etdirir. 7. Təbriz xalçaçılıq məktəbi Azərbaycanın ən qədim və məşhur xalçaçılıq məktəbidir. Bu məktəbə mənsub xovsuz və xovlu xalçalar bədii tərtibat, rəng ahəngdarlığı, ornamental bəzəklərin müxtəlifliyi ilə fərqlənir. Təbrizdə toxunmuş məşhur «Şeyx Səfi» xalısı hazırda London müzeyində çox qyiəmtli eksponat kimi saxlanılır. Qeyd edimki xalça məkteblerini və ya qruplarını sənətşünaslar fərqli sayda bölə bilirlər. İlk dəfə Azərbaycan xalçalarını araşdırıb qrublara ayıran sənətşünas alim və xalçaçı rəssam Lətif Kərimov olmuşdur.  

      İctimai və şəxsi məişətdə təcrübi əhəmiyyət kəsb edən bədii məmulatlar (qobelen, keramika, naxış tikmə, toxuma, zərgərlik) və tökmə, ağacişləmə, döymə, metalişləmə, cızma, oyma, yandırma, divara naxış çəkmək, bəzək vurma üsullarla işlənmiş əşyaların daxil olduğu dekorativ-tətbiqi sənət nümunələri Azərbaycanda çox qədimdən yaranmışdır. Dekorativ-tətbiqi sənət növünə aid edilən xalçaçılıq xüsusi qeyd olunmalıdır. Qədim yunan filosoflarının qeydləri, arxeoloji qazıntılar Azərbaycan ərazisində yaşayan xalqların xalçaçılığa çox qədimdən meyl etmələrini göstərir. Çünki bu sənətlə məşğul olmaq üçün lazım olan bütün materiallar (yun əldə etmək üçün qoyunçuluq təsərrüfatı, əlvan boyalar hasil etmək üçün isə müxtəlif bitki növləri) burada var idi.       Bizim xalqın özünəməxsus xüsusiyyətlərindən biri xalça toxunmasıdır. Xalça yun, pambıq, ipək və başqa materiallardan hazırlanmış iplərdən ibarətdir; ip nə qədər burulubsa, bir o qədər də möhkəmdir.       Xalqımız  ilk əvvəllər xalçanı  məişət tələbatını ödəmək məqsədilə toxumuş, vaxt keçdikcə bu adi məişət məşğuliyyətindən yüksək sənət səviyyəsinə qaldırmışdır. Azərbaycan Yaxın Şərq, Orta Asiya ölkələri arasında öz xalçaçılıq sənəti ilə məşhurdur. Azərbaycan vaxtilə bizdən ayrılmış Cənubi Azərbaycan da daxil olmaqla, əsrlər boyu o qədər qiymətli xalçalar istehsal etmişdir ki, onlar bu gün dünyanın ən məşhur muzeylərində qorunub saxlanılır. Hazırda Berlinin Perqamon İncəsənət Muzeyində saxlanılan XV əsrdə Qarabağda toxunmuş “Əjdaha və Simurqun vuruşu” adlanan kiçik həcmli süjetli xalça, Londonun Viktoriya və Albert Muzeyində nümayiş etdirilən XVI əsrə aid Ərdəbildə toxunmuş “Şeyx Səfi” adlı xalı dünya incəsənətinin ən nadir nümunələri hesab edilir. Avropa muzeylərində şüşə altında saxlanılan iki əsər hər zaman xüsusi şərtlər altında qorunur. Onlardan biri Luvr Muzeyindəki Leonardo da Vinçinin “Mona Liza” və ya “Cokonda” adlanan əsəri, digəri isə Azərbaycanın o dövr üçün ən böyük ölçülü (56 m2), təkraredilməz kompozisiya, naxış və harmonik rəngə malik “Şeyx Səfi” xalısıdır. Xalçaçılığın tarixi;   Azərbaycanda xalçaçılığın tarixi qədim dövrlərə təsadüf edir. Arxeoloji qazıntılar zamanı e.ə. IV-III minilliyə aid tağalağın, əl iyinin, J. V sümükdən olan əyirici alətin hissələrinin tapılması xalçaçılığın bir sənət kimi geniş yayıldığını sübuta yetirir.          E.ə. IV minilliyə aid həsir izlərinin tapılması isə xovsuz xalçaların əcdadı olan palazların toxunma texnikasını özündə əks etdirən həsirlərdən o dövrdə döşənəcək kimi istifadə edildiyini bildirir. Tədqiqatlar Azərbaycanın Qafqazda xalçaçılıq məktəbi olmasından xəbər verir. Dünyada Qafqaz xalça kompozisiyaları kimi tanınan çeşnilərin 90%-ni Azərbaycan xalça ustalarının yaratdıqları kompozisiyalar təşkil edir. Azərbaycan xalçalarının ölkədən uzaqlarda tanınmasını XIV-XV əsrlərə aid Şərq miniatürləri və Avropa rəssamlarının əsərləri təsdiq edir. Orta əsr italyan, holland, flamand rəssamları - Hans Memlinq, Karlo Krivelli, Tomas de Keyzer öz əsərlərində Quba və Şirvan xalçalarını təsvir etmişlər. Azərbaycan  xalçası bütün tarixi mərhələlərdə öyrənilmiş, tədqiq edilmiş və yazılı mənbələrdə yer alan çoxlu məlumatlar sayəsində əbədiləşdirilmişdir. Yunan tarixçisi Ksenofont (e.ə.…